Reviews

‘Drwy gyfrwng ei rhyddiaith gain, mae Eigra’n ein gwahodd i glustfeinio ar gelwydd a rhagrith ei chymeriadau ac i rannu eu cyfrinachau dyrys.’ Manon Rhys
Mae pob dim i’w weld yn ddigon normal yn y Bryn, pentref cyffredin yng ngogledd Cymru, lle mae pawb yn byw eu bywydau heb fawr ddim trybini a phawb yn tynnu ’mlaen, fwy neu lai. Yna, daw Owen Myfyr Owen yn ôl i’w plith, wedi cyfnod hir yn gweithio fel newyddiadurwr yn y Sowth, ac mae am setlo hen sgôr a bygwth datgelu cyfrinachau pawb a rhyddhau sgerbydau o’u cypyrddau.
Yn gwylio’r cyfan y mae Jo – hogyn di-nod sy’n fawr o beth i edrych arno, a heb fod yn llawn llathen yng ngolwg pobl y pentref. Ond mae Jo, fel pry ar y wal, yn gweld pob dim sy’n digwydd yn y Bryn ac mae’n deall llawer mwy nag y mae unrhyw un yn ei sylweddoli.
Dyma stori afaelgar gan feistres y nofel, sy’n ymhél ag elfennau seicolegol drwy dwrio o dan groen bywyd bob dydd.
*Cyhoeddwr: Gomer@Lolfa*

Rhaid cyfaddef nad oeddwn i'n siŵr a oeddwn i'n mynd i fwynhau Pry ar y Wal wrth ddarllen y tudalennau cyntaf. Yr unig reswm am hyn oedd fod y broliant wedi fy arwain i feddwl mai nofel am gymeriad o'r enw Owen Myfyr Owen oedd hi, neu o bosibl nofel am gymeriad o'r enw Jo. Roeddwn i'n disgwyl uniaethu ag un ohonynt, neu efallai’r ddau, a dilyn eu hanes trwy'r llyfr. Roeddwn yn barod i un ohonynt fod yn brif gymeriad. Ond wrth i bob cymeriad – ac mae yna gryn dipyn ohonynt – gael ei gyflwyno roeddwn yn cael fy hudo ganddo ac yn uniaethu â hwnnw ac yn poeni amdano ac eisiau i bopeth fod yn iawn iddo fo neu hi. Yna mi wnes i sylweddoli nad stori am gymeriad neu ddau ydi Pry ar y Wal ond yn hytrach stori cymuned. Y gymuned honno yw'r Bryn, pentref bychan digon di-nod. Mae'n bentref digon mawr i fod â siop a thafarn a neuadd bentref, ac yn ddigon mawr i haeddu colofn fach yn y papur newydd lleol, y Valley News. Colofn yw hon sy'n cael ei sgwennu gan Owen Myfyr Owen, neu OMO, fel mae llawer yn ei alw, newyddiadurwr sydd wedi dychwelyd i'r Bryn ar ôl cyfnod oddi yno; ac ofn llawer iawn o'r cymeriadau yw i'r gwir amdanynt, pethau sydd wedi bod ynghudd ers blynyddoedd, ymddangos yn ei golofn a thrwy hynny ddod yn wybyddus i bawb. Ac wrth gwrs, fel ym mhob pentref bychan, mae bywydau’r cymeriadau i gyd ynghlwm â'i gilydd yn un we. Un o'r clymau sy'n cael y sylw mwyaf yw'r berthynas, neu'r diffyg perthynas, rhwng plant a'u rhieni. Go brin bod unrhyw un ohonynt yn berthynas normal ac iach, ond y mae pob un ohonynt yn hollol gredadwy. Mae hi'n gamp ysgrifennu fel bod ymddygiad afresymol yn ymddangos yn rhesymol, fel bod y darllenydd yn teimlo ‘wel ia, wrth gwrs, dyna fysa hi'n neud’, er bod y weithred yn un od, ond mae Eigra yn llwyddo i wneud hynny. Mae hi'n gadael i ni weld yr hyn sydd yn fregus ac yn annwyl mewn unigolion sydd yn byw bywydau sy ymhell o fod yn berffaith. Dw i'n hoff iawn o'r clawr, ond datgelu gormod fyddai i mi sôn llawer am arwyddocâd y pry marw, sydd hefyd yn ymddangos rhwng ambell baragraff. Digon yw dweud nad yw bod yn agos at we yn lle saff iawn i bry. Camp Eigra oedd gwneud i mi boeni mwy am y we nag am y pry.
*Sian Northey @ www.gwales.com*